Bilgisayar çağında yaşıyoruz. Ama bu çağ, sadece yüksek işlem gücü ve sürekli yenilenen cihazlardan ibaret değil. Günümüzde dijital teknolojiler; aşırı enerji tüketimi, sınırlı kaynakların israfı ve hızla artan elektronik atıklarla doğrudan ilişkilendiriliyor. Tam da bu noktada, yeni bir bakış açısı sesini duyurmaya başlıyor: Permacomputing.

Permacomputing Nedir?

Permacomputing, adını aldığı permakültür kavramından ilhamla, teknolojiyle doğa arasında daha sürdürülebilir, duyarlı ve onarıcı bir ilişki kurmayı amaçlayan bir düşünce ve uygulama alanı. Henüz gelişmekte olan bu kavram, yalnızca teknik değil, aynı zamanda kültürel bir değişimi de savunuyor. Yüksek tüketim, maksimum verim ve sürekli büyüme gibi baskın dijital pratiklerin aksine, sınırlılıklardan ilham alıyor; kıt kaynaklarla üretkenliğin yollarını arıyor.

Permacomputing, “daha azla daha çok” yapmayı öneriyor. Yeni cihazlar üretmek yerine mevcut donanımları daha uzun süre kullanmayı, enerji verimliliği yüksek sistemler kurmayı, basitlik ve esnekliği ön planda tutmayı savunuyor. Yani, hem çevreyle hem de dijital kültürle daha derinlikli bir ilişki kurmanın yollarını araştırıyor.

Neyi Amaçlıyor?

Permacomputing hareketi şu temel ilkelerle şekilleniyor:

• Hayatı önemse: Teknoloji biyosferi desteklemeli, değilse en azından ona zarar vermemeli.

• Çipleri koru: Yeni donanım üretimi büyük enerji ve kaynak tüketimine neden olur. Mevcut parçaların ömrünü uzatmak öncelikli olmalı.

• Küçük tut: Küçük sistemler daha az enerji harcar, daha kolay anlaşılır ve dönüştürülebilir.

• Esnek ve dayanıklı ol: Sistemler hem çeşitli amaçlara uyarlanabilmeli hem de krizlere karşı dirençli olmalı.

• Bilinci artır: Teknoloji sadece zekâyı değil, farkındalığı da geliştirmeli.

• Her şey görünür olsun: Bilgiyi gizleme, işleyişi karmaşıklaştırma değil, şeffaflık ön planda olmalı.

• Yerelleşmeyi önemse: Kültürel ve ekolojik olarak yerele kök salmak, merkeziyetçilikten kaçınmak öneriliyor.

  
  

Bu ilkeler doğrultusunda permacomputing; sanatçılardan yazılımcılara, araştırmacılardan aktivistlere uzanan çok disiplinli bir topluluk tarafından şekilleniyor. Atölyeler, açık kaynaklı projeler, geri dönüştürülmüş donanımlarla yapılan denemeler ve yeni nesil dijital ekoloji araştırmaları bu alanda öne çıkan pratikler arasında.

Neden Şimdi, Neden Önemli?

Bugün dijital teknolojiler hayatımızın merkezinde yer alıyor, ama bu merkez sürdürülebilir değil. Veri merkezlerinin enerji ihtiyacı, kısa ömürlü cihazlar, sürekli güncellenen yazılımlar ve artan e-atık, sadece çevreyi değil, dijital kültürün kendisini de tehdit ediyor. Permacomputing, bu gidişatı sorgulayan ve alternatifler sunan bir yol haritası. Hem teknolojiyi yavaşlatıyor hem de daha anlamlı hale getiriyor. Dijital dünyanın yeniden “yabani doğayla” temas kurmasını, organik ve elektronik sistemler arasında yeni bağlar kurmasını amaçlıyor.

Permacomputing, bugün teknik bir mesele olmanın ötesinde dijital çağda nasıl yaşayacağımıza dair etik bir soruyu temsil ediyor. Kodun, donanımın, ağların ve bilginin geleceğini yeniden hayal etme çağrısı. Sen de bu dönüşümün bir parçası olmak istiyorsan, permacomputing topluluğuna göz atabilir, projelere katılabilir ya da kendi pratiğinde daha sürdürülebilir yollar aramaya başlayabilirsin.