Serpentine Gallery’nin Sanat ve Teknoloji ekibinden çıkan yeni rapor, İngiltere hükümetine “inovasyon” kavramını yeniden düşünmesi için meydan okuyor. Rapor, sanatçıların teknolojiye düşündüğümüzden çok daha derin bir biçimde yön verdiğini savunuyor.

Future Art Ecosystems 5: Art x Creative R&D (FAE5) başlıklı rapor, hükümetin yeni Endüstriyel Stratejisi üzerinde çalıştığı günlerde yayımlandı. Tesadüf değil: Yazarlar, ülkenin teknolojik geleceği tartışılırken sanatın arka planda kalmamasını istiyor. Raporda merkezde duran kavram “Yaratıcı Ar-Ge”. Yani sanatçıların teknolojiyle, ticari veya akademik kutulara sığmayan deneyler yaptığı alanlar. Bu deneyler; kültür kurumlarını, üniversiteleri ve teknoloji şirketlerini buluşturuyor, teknolojinin nasıl farklı evrilebileceğine dair yeni sorular ortaya koyuyor.

Bu bağlamda sanatçılar yalnızca sergi üreten figürler değil; aynı zamanda çevirmen, bağlayıcı, hatta mucit olarak konumlanıyor. Sanatçı Wendi Yan, bu yaklaşımı şöyle özetliyor:“İlgimi çeken şey sadece bilimsel verileri görselleştirmek ya da teknolojiyi kendisi için kullanmak değil; başka ne tür bilgi biçimlerinin mümkün olabileceğini sormak.”

Gabriel Massan, Third World - The Bottom Dimension, Video Game, 2022 (Fotoğraf - Gabriel Massan)

Sanatçıların katkıları üç başlıkta öne çıkıyor:

🔹 Kamusal tartışma açmak Sanatçılar yeni teknolojileri anlaşılır hale getirerek toplumun daha geniş kesimlerini kapalı kapılar ardında yürütülen tartışmalara dahil ediyor. Alice Bucknell:“Henüz o yapışkan Ar-Ge aşamasında olan araştırmayı alıp kamusal bir diyaloğa dönüştürmek meselesi bu.”

🔹 Alternatif gelecekler hayal etmek

Sanatçılar, geleneksel araştırmaların gözden kaçırdığı olasılıkları açığa çıkarıyor. Lauren Lee McCarthy:“Bir şeyin mümkün hale gelmesi için önce hayal edilmesi gerekir.”

🔹 Araçlar ve sistemler kurmak

Sanatçılar yalnızca hayal etmekle kalmıyor, üretiyor da. McCarthy, milyonlara yaratıcı kodlamayı açan açık kaynak kütüphanesi p5.js’i geliştirdi. Ian Cheng ise yapay zekâyı kişisel asistan yerine insanlar arasında bir köprü olarak konumlamayı öneriyor:“Yapay zekâ, elçi ya da köprü olmada gerçekten çok iyi. Bu tür yeniden çerçevelemeyi sanattan startup dünyasına taşıdım.”

Peki engeller neler?

Fon mekanizmaları ve kurumlar bu tür çalışmaları çoğunlukla “araştırma” olarak görmüyor. Sanatçılar, pratiklerini sergi ya da “kamusal katılım” olarak sunmak zorunda kalıyor. Alexandra Daisy Ginsberg:“Pratiğimi Ar-Ge olarak tanımlamak garip hissettiriyor ama aslında bir araştırmacıyım. İşlerim araştırma soruları barındırıyor, sadece sanat gibi görünüyor.”

Raporun önerileri:

• Yaratıcı Ar-Ge’ye adanmış bir devlet kurumu oluşturmak

• Ar-Ge tanımını yaratıcı çalışmaları kapsayacak şekilde genişletmek

• Kültürel ve teknolojik değeri ölçmenin yeni yollarını bulmak

• Fon kaynaklarını çeşitlendirmek

  
  

Future Art Ecosystems 5: Art x Creative R&D kitabı şimdiden ön siparişe açıldı. Danielle Brathwaite-Shirley, Anicka Yi, Lauren Lee McCarthy, Natsai Audrey Chieza, Ian Cheng ve 60’tan fazla ismin katkılarını içeriyor.