Algoritmalar ve öngörüsel modellerin giderek daha fazla yön verdiği bir dünyada, veri çoğu zaman katı, nesnel ve güvenilir olarak sunulur. Oysa bu inşa edilen gerçeklik hem aldatıcı hem de kırılgandır.

“Veri Kırılganlığı” bir yandan küçük değişikliklere duyarlı araştırma sonuçlarını ifade ederken, daha geniş bir bağlamda kötü tasarlanmış ya da güvenilmez çalışmalardan üretilen veriyi de tanımlar. Günümüz ekonomisini şekillendiren sistemler, insan ve insan-dışı ihtiyaçlardan çok veriye ve veri analizlerinin yönlendirmesine odaklanmaktadır. Bu sergide yer alan sanatçılar, veriyi arar, bulur, kaydeder, dönüştürür ve onu sanatsal üretimlere taşır; veri odaklı dünyanın hem kırılganlığını hem de potansiyelini görünür kılar. Kırılganlık yalnızca bir risk değil, aynı zamanda bir imkân alanı olarak açığa çıkar.

Veri & Doğa

Bu bölümde veriyi somut bir malzeme gibi ele alan işler yer alıyor. Rakamlar, veri anlatıları aracılığıyla duyusal deneyimlere dönüştürülüyor. Eserler, ekranın sınırlarını aşarak mekânsal bir karşılaşmaya davet ediyor; doğa ile bağı güçlendirirken algı yoluyla etkileşim ve anlayışa odaklanıyor.

Veri & Manipülasyon

Sanatçılar, Deep Fake teknolojisinin veri odaklı ekonomiyi ve dolayısıyla gerçekliğimizi nasıl dönüştürdüğünü inceliyor. Veri merkezli algı ve belleğin ne anlama geldiğini, veri gürültüsünün içinde yol almanın nasıl kafa karışıklığı ve huzursuzluk yarattığını sorguluyorlar. Yapay zekâ ve veri temelli sahte üretimler, gürültü ve bozulmalar aracılığıyla, veri odaklı teknolojilerin somut dünyamızı biçimlendirmedeki kritik rolünü ortaya koyuyor.

Veri & Performativite

Veri, doğal görünen ile sentetik öz arasındaki alanı araştıran dinamik bir keşfe dönüşüyor; bir şeyin “hayata gelmesini” sağlayan unsurların peşine düşüyor. Serginin bu bölümünde çoklu duyusal uyarımlar öne çıkıyor; bedenin anlam yaratma ve empati kurmadaki aktif rolü yeniden vurgulanıyor.

Veri & Kırılganlık sergisi, görünmeyeni görünür kılarak bilinmeyeni keşfetmemize yardımcı olacak sanat eserleri sunuyor; algılarımızı genişletirken veriyi hem kırılgan hem de dönüştürücü bir güç olarak ele alıyor.

Universal Everything / Symbiosis

Universal Everything, Symbiosis, Interactive Video Installation, 2024 (Fotoğraf - Michelle Tran)

Symbiosis, başka bir dünyaya açılan etkileşimli bir pencere , aynı anda hem tanıdık hem de yabancı bir evren. Acaba vücudunuzun içindeki yapışkan mikroskobik hücrelere mi bakıyorsunuz? Yoksa bir yaprağın üzerindeki iki yağmur damlasına mı? Bu eser, generatif teknikler aracılığıyla gerçek zamanlı bir animasyon ve müzikal yapı kuruyor. Symbiosis, küçüğü devasa hale getiriyor. Burada, evrimin ne kadar yavaş, dikkatli ve kasıtlı olduğunu deneyimleyebiliyorsunuz. Başka biriyle birleşip kayarak yeni yaşam biçimleri yaratabilir ya da tek başınıza ekranda esneyip şekil değiştirerek yaşamın başladığı temel forma geri dönebilirsiniz.

Marc Vilanova / Cascade

Etkileşimli Ses Yerletirme, 2023

Marc Vilanova, Cascade, Interactive Sound Installation, 2023 (Fotoğraf - Adriano Ferreira Borges)

Şelaleler, bazı kuşların göç sırasında pusula gibi kullandıkları, işitilemeyen frekanslar yayar. Günümüzde ise endüstrileşmenin getirdiği gürültü kirliliği bu yolculuğu tehdit ediyor. Cascade, çeşitli şelalelerin infrasonik kayıtlarını küçük hoparlörlerle yeniden üretmeye çalışıyor. Bu hoparlörler düşük frekansları doğrudan veremese de titreşimleri optik fiberleri harekete geçiriyor; ses, ışık perdesi gibi “akıyor.”

Ziyaretçiler burada farklı bir dinleme biçimine davet ediliyor: ses dalgalarını ışık olarak görmek, bedende hissetmek ve cilt aracılığıyla dokunmak. Deneyim, işitme ve algılama kapasitemizi sorgularken insanı merkezin dışına yerleştiriyor. Titreşim, başkalarıyla birlikte “hissetmenin” ve türler arası bağları fark etmenin çok duyulu bir yoluna dönüşüyor.

Martyna Marciniak / Anatomy of Non-Fact

Yerleştirme, 2024

Martyna Marciniak, Anatomy of Non-Fact, 2024 (Fotoğraf - Martyna Marciniak)

Anatomy of Non-Fact, adli bilim, teknoloji, görsel kültür ve tarihle ilişkilenerek sahte görsellerin ve videoların yaygın manipülasyonunu ele alan bir sanatsal araştırma projesi.

• Bölüm 1: AI Hyperrealism – 2023’teki “yapay zekâ patlaması” sırasında dolaşıma giren ve büyük ilgi çeken “sahte Balenciaga Papa” imajından yola çıkıyor. 18 dakikalık video, sahte görsellerden esinle yeniden üretilen detaylı bir “Balenciaga kabanı”, bozulmuş gözlükler, bir yüzük ve zincirinin yarısı kopmuş bir haçı merkezine alıyor.

  
  

• Bölüm 2: Tick, tick, tick… boom – 2023 ortasında, hisse senedi ve kripto para piyasalarında ani çöküşe yol açan “Pentagon patlaması” görsel manipülasyonunu inceliyor. Proje, teknolojik medyanın “sosyal otoritesi” içindeki sıkışmışlığımızla yüzleştiriyor ve yüzyıllardır süren “görüntü-gerçek” ilişkimizi yeniden sorgulamaya çağırıyor.

  
  

Noor Stenfert Kroese & Amir Bastan / FadingColours

Canlı veri heykelleri, 2022-2024

Noor Stenfert Kroese & Amir Bastan, FadingColours, 2022-2024 (Fotoğraf - Birgit Cakir)

FadingColours, canlı alg kültürlerini okyanuslardaki mercan beyazlamasına dair verilerle birleştirerek deniz yüzeyinin altında olup bitenleri gerçek zamanlı olarak yansıtan etkileşimli bir enstalasyon.

Mercan resifleri, yalnızca sayısız deniz canlısı için korunaklı yaşam alanları sunmakla kalmaz; aynı zamanda alglerle simbiyotik bir ilişki içindedir ve besinlerini onlardan alır. İklim krizi, alglerin yaşam koşullarını değiştirmekte; alglerin yok olmasıyla birlikte mercanlar da besinsiz kalır, beyazlar ve dünyamız kelimenin tam anlamıyla rengini kaybeder.

Eser, NOAA (National Oceanic and Atmospheric Association) tarafından yürütülen Coral Reef Watch verilerini kullanır. Bu veriler uydulardan toplanır ve mercan resiflerinin durumunu izlemek için kullanılır. Karşınızdaki algler, tıpkı beş kabın bağlı olduğu resiflerdeki benzerleri gibi aynı çevresel koşullara – sıcaklık, oksijen seviyesi, ışık – maruz bırakılır. Böylece onların durumu, türlerinin ve mercanların bugünkü hâlini yansıtır. Dokunmatik ekrandaki haritayı kullanarak dünya genelindeki resiflerin durumunu keşfetmeye davetlisiniz.

bit.studio /FLOCK OF

Etkileşimli Yerleştirme, 2024

bit.studio, FLOCK OF , True Digital Park, Bangkok, Thailand (Fotoğraf- art4d)

FLOCK OF, sanatı ve teknolojiyi bir araya getirerek algıları zorlayan, merak uyandıran ve bir balık sürüsünü kuş sürüsüne dönüştüren bir enstalasyon. Helyum dolu balonlar, her biri elektronik bir beyne sahip olacak şekilde programlanmış; sensörlerden sürekli veri alıp merkezi bir sunucuya aktarıyor.

Sunucu, gelişmiş navigasyon, algılama ve iletişim modülleri aracılığıyla balonların hareketlerini gerçek zamanlı yönlendiriyor. Fizik, mekanik, elektronik, yazılım ve ağ sistemlerini bir araya getiren bu yapı büyüleyici bir görsel şölene dönüşüyor ve disiplinler arası yeniliklerin gücünü gözler önüne seriyor. Kültürel ve bilimsel katmanlarıyla FLOCK OF, bizi birbirine bağlılık, kolektif davranış ve dünyanın sürekli değişen doğası üzerine düşünmeye davet ediyor.