Kira Xonorika, çalışmalarıyla soy, zamansallık, dünya inşası, onarıcı ekolojiler, ve büyü arasında çok boyutlu bağlantıları araştırırken kültürler ötesi ve yapay zeka işbirliğine dayalı çerçeveler aracılığıyla ilişkiler tarihini yeniden canlandırıyor. Yapay zekadan destek aldığı son dönem çalışmalarından "Trickster" ise bu hafta Denver Sanat Müzesi'nin koleksiyonuna dahil oldu.

Türkiye'nin ilk medya sanatı odaklı uluslararası sanat fuarı Noise_Media Art kapsamında gerçekleşen OI Emerge'ün katılımcılarından biri olan Xonorika, Trickster’ı 2025 Los Angeles yangınlarının ardından, bu travmatik dönemi anlamlandırmaya çalışırken üretmiş. Yangınlardan kaçarak, arkadaşının davetiyle Joshua Tree’de yer alan Cahuilla topraklarına (Hunuvat chiy’a) sığınmış. Bu çöl deneyimi, sanatçıya nefes alma ve dünyayla yeniden bağ kurma fırsatı sunmuş. “Bu ağaçlar aslında sukulent. Zor koşullara uyum sağlayarak var olmayı öğrenmişler,” diyor Xonorika. Bu bölgeye esprili bir şekilde "vale da mandioca" adını vermişler. Güney Amerikalılar için tanıdık bir göndermeyle.

Kira Xonorika, Trickster, Denver Art Museum, 2025

Çölün derinliklerinde karşılaştığı çakallar, ona Diné halkının yaratılış hikâyelerini hatırlatmış: Samanyolu’nun ortak yaratıcıları. Gökyüzüne bakarken sonsuzluğu ve ateşi taşıyan yıldızları düşünmüş. “Yangın, gitmesi gerekeni yakar. Acı verici ama döngünün bir parçası.”

Trickster, sadece bir doğa felaketine tepki değil; aynı zamanda sanatçının ateşle, doğayla ve ekolojik yıkımla (ecocide) kurduğu ilişkiyi dönüştürme çabası. Paraguay Chaco’sundan Los Angeles havzasına, Brezilya Amazonları’ndan Aotearoa’ya uzanan yangınlar arasındaki bağı görünür kılıyor. Sanatçı, Trickster’ın Denver’a taşınmasını mümkün kılan Denver Sanat Müzesi ekibine teşekkür ediyor.