“Betik şiirden Fluxus’a, dili görsel ve deneyimsel bir araca dönüştürmek için teknolojiyi kullanan sanatçıların uzun bir tarihi var,” diyor MoMA Medya ve Performans Bölümü küratörlerinden Martha Joseph.

Şair, yapay zekâ araştırmacısı ve sanatçı Sasha Stiles, bu mirası 21. yüzyıla taşıyor. Ray Kurzweil’in övgüsünü kazanan ve kişisel bir yapay zekâ modeliyle ortak yazılan Technelegy (2021) kitabından, ödüllü Cursive Binary ve Repetae projelerine uzanan üretimiyle edebiyatın sınırlarını sürekli yeniden tanımlıyor.

Sanatçının son yerleştirmesi A Living Poem, 10 Eylül 2025 – 2026 baharı arasında MoMA’nın Agnes Gund Garden Lobi’sinde izlenebilecek. Bu çalışma, Stiles ile onun yapay zekâ alter egosu Technelegy arasındaki diyalogdan doğuyor. Stiles’ın sesini taklit ederek yeniden kurgulamak üzere eğitilen bu yapay zekâ şair, her 60 dakikada bir kendini baştan yazan sonsuz bir şiir yaratıyor.

Sasha Stiles, A Living Poem, The Museum of Modern Art, New York (Fotoğraf - MoMA & Jonathan Dorado)

Monopol dergisine verdiği röportajda Stiles, bu noktaya gelmenin uzun bir süreç olduğunu anlatıyor: “Sanat ve yazıyla hep iç içeydim. İlk şiirlerimi 14–15 yaşlarımda en sevdiğim dergilere göndermiştim. İlk ret mektubum New Yorker’dan geldi, sonunda küçük el yazısıyla bir not vardı. Technelegy’i de birçok yayınevine gönderdim, defalarca reddedildi. Şiiri teknolojiyle birleştirme fikri uzun süre ne popüler ne de ilgi çekiciydi. 2020’de ilk kişisel sergim açıldı, pandemiden hemen önce. Pandemiyle birlikte NFT’lerle daha çok uğraşmaya başladım. Sonuçta her şey kadar, zamanlama ve kültürel değişimler de önemli.”

A Living Poem, dilin canlı ve performatif bir şey olarak sınırlarını zorlamak için insan ve makinenin nasıl birlikte çalışabileceğini araştırıyor. Yerleştirme, okunabilir metin ile soyut formlar arasında akışkan biçimde hareket ediyor; Stiles’ın el yazısı, farklı fontlar ve ikili kod iç içe geçiyor. Kullanılan yazı tipleri arasında, 1’ler ve 0’ları akan bir el yazısına dönüştüren kendi icadı Cursive Binary de bulunuyor. Proje aynı zamanda şiirin sözlü geleneğine de gönderme yapıyor: Stiles’ın stüdyo partneri Kris Bones tarafından üretilen, sesli şiir ve müzikten oluşan bir saatlik ses parçası, mekânda QR kod üzerinden dinlenebiliyor.