Türkiye’de dijital teknolojileri kullanarak görsel işler üreten ilk sanatçılardan biri olan Teoman Madra, 93 yaşında hayata veda etti. Video, ses ve ışık enstalasyonlarıyla tanınan sanatçı, aynı zamanda soyut fotoğraf alanında da dikkat çekici eserler verdi. Sanatı, dijital teknolojilerle çağdaş müzik ve caz doğaçlamalarını bir araya getirerek durmadan yeni anlatım biçimlerinin peşinden koştu. Onun mirası, hem Türk sanat tarihine hem de uluslararası medya sanatına katkılarla dolu. Onunla yalnızca bir sanatçıyı değil, bir çağın ilham kaynağını uğurluyoruz.

1931 yılında dünyaya gelen Teoman Madra, 1960’lı yıllarda deneysel fotoğrafla sanata adım attı. Kamera önünde el feneriyle yaptığı ışık oyunları, onu soyut fotoğrafın sınırlarını keşfetmeye yöneltti. 1980’lerde ilk dijital çalışmalarını Amiga bilgisayarlar üzerinde gerçekleştiren Madra, zamanla PC ortamında da video üretimlerine başladı. 1990’lardan itibaren multimedya performanslara odaklanan sanatçı, ışık, ses ve görüntüyü bir araya getirdiği eserlerle Türkiye’de medya sanatının temellerini attı.

 "Yeni estetik bulgular ve gelişen sanat aşamaları olarak gördüğüm işlerde, teknolojik araç ve gereçlerle sıra dışı yöntemleri yaratıcı bir şekilde kullanmaya çalıştım."

Madra’nın eserleri yalnızca görsel değil, aynı zamanda işitsel bir deneyim sunuyordu. Çağdaş müzik ve caz doğaçlamaları, çalışmalarının temel unsurlarıydı. Onun öncülüğünü üstlendiği işler, Fluxus akımına benzer bir ruh taşırken, çağdaş Türk sanatında yeni bir estetik anlayışın kapılarını araladı.

 "Seçtiğim müzikler deneysel türlerden doğaçlama caz müziği ve güncel müzik türleri. Bunlar, çalışmalarımda önemli bir yer tutuyor ve eserlerime yeni boyutlar kazandırıyor."

Arşivin Yeniden Keşfi

Teoman Madra’nın eserleri ve arşivi, sanatçı Selçuk Artut’un çalışmalarıyla gün ışığına çıkıyor. 1960’lardan 2000’lere kadar uzanan bu arşivde yer alan dialar, negatif filmler, VHS kasetler ve diğer kayıtlar, günümüz teknolojileriyle dijital ortama aktarılıyor. Artut’un bu çabası, Madra’nın Türkiye’de medya sanatı tarihindeki yerini daha geniş bir kitleye tanıtmayı amaçlıyor. Bu kapsamlı arşiv, teomanmadra.artworks adlı Instagram hesabında erişime açık. Sanatçının hem eserlerini hem de sanatsal yaklaşımını keşfetmek isteyenler için önemli bir kaynak sunuyor.

Madra, sanatın ötesine geçerek, aktivizmle de hayatlara dokunan bir öncüydü. 1970’li yıllarda Ayvalık’ın kentsel sit alanı ilan edilmesine öncülük eden sanatçı, bölgenin doğal güzelliklerini ve tarihi dokusunu koruma mücadelesinde önemli bir rol oynadı. Gazeteci Derya Bengi, Madra’yı şu sözlerle andı: 

"Plak kapaklarını ışık oyunlarıyla süsleyen fotoğrafçı, çağdaş görsel sanatçı, caz ve avangard müzik tutkunu… Ayvalık’ın yıkımdan ve çarpık yapılaşmadan kurtulmasına önayak olan bir isimdi."

Bir Miras

Teoman Madra, sanatını ve yaklaşımını, her daim yeni estetik anlayışların ve teknolojilerin kesişim noktasında şekillendirdi. Çalışmalarında teknolojiyi, bir araç olmanın ötesinde, yaratım sürecinin kalbinde konumlandırdı. Bugün, onun ışık ve sesle ördüğü eserleri ve vizyonu, Türkiye’deki medya sanatçılarının yolunu aydınlatmaya devam ediyor. Teoman Madra, yalnızca geçmişin kayıp bir parçasını değil; aynı zamanda geleceğe bırakılan bir ilhamı temsil ediyor bizler için.