Sanat eserlerinin korunması son derece dikkat gerektirir ve hatalı müdahalelerin geri dönüşü çok zor olabilir. Bu yüzden konservatörler, genelde x-ray görüntüleme ve pigment analizi gibi bilimsel yöntemlerle eserlerdeki problemleri tespit ediyor. Ancak temizlik ve kaybolan parçaların yeniden boyanması gibi işler hâlâ manuel olarak yapılıyor ve bu süreç aylarca sürebiliyor. Kachkine’nin geliştirdiği AI destekli teknik, bu zorluklara çözüm sunmayı hedefliyor. Bir sanat tutkunu olarak restorasyona amatör olarak başlayan Kachkine, mühendislik bilgisini bu alanda kullanarak daha hızlı ve erişilebilir bir yöntem geliştirme fikrini ortaya attı.

Kachkine’nin Tekniği Nasıl Çalışıyor?

Yeni yöntem, tabloyu yüksek çözünürlükte tarıyor ve yapay zeka algoritmalarıyla çatlakları ya da kaybolmuş kısımları tespit ediyor. Daha sonra bu alanlar dijital olarak restore ediliyor. Kachkine, bu dijital restorasyonu fiziksel tabloya aktarmanın yolunu ise “dijital maske” adını verdiği bir yöntemle buldu. Polimer tabanlı filmlere basılan dijital restorasyon, tablonun yüzeyine yerleştirilip vernikle sabitleniyor. Üstelik bu maske, gerektiğinde iz bırakmadan çıkarılabiliyor.

Restorasyon sırasında hasarlı tabloya uygulanan laminat maskesinin katmanlarının işlenmesi. Kredi - Alex Kashkin

Kachkine’nin yöntemi, Prado Magi’nin 15. yüzyıldan kalma bir eserinde test edildi. Yapay zekâ, tamir edilmesi gereken 5.612 bölgeyi tespit etti ve 57.314 renk içeren maske sadece 3,5 saatte tabloya uygulandı. Bu, geleneksel yöntemlerden 66 kat daha hızlı bir süreç anlamına geliyor. Tekniğin bir diğer avantajı, yapılan tüm müdahalelerin dijital olarak kayıt altına alınması. Böylece gelecekteki konservatörler, eserin hangi işlemlerden geçtiğini tam olarak görebiliyor.

Tamamlanması 7 aydan fazla süren, tuval üzerine yapılmış bir Barok İtalyan tablosunun elle restorasyonu. Yeni maskeleme yöntem. Kredi - Alex Kashkin

Sanat ve Etik: Dengeyi Sağlamak

Kachkine, restorasyondaki etik soruların farkında. Müdahalelerin derecesi konservatörlerin bireysel yorumlarına bağlı olabilir. Örneğin, Prado Magi tablosunda eksik bir bebek başını, aynı sanatçının başka bir eserinden alınan bir örnekle tamamladılar. Ancak yöntem, değişikliklerin geri alınabilmesine olanak tanıyarak bu tür etik kaygıları hafifletiyor.

Kachkine, bu tekniğin özellikle depolarda bekleyen ve yüksek bütçelerle restore edilemeyen yüzlerce eseri yeniden gün yüzüne çıkarabileceğini belirtiyor. Ayrıca, Rembrandt’ın “Gece Nöbeti” tablosunun kayıp parçalarının dijital olarak yeniden yaratılması gibi önceki projelere de katkı sağlayabileceğini dile getiriyor.

Kachkine’nin çalışmaları, yapay zekânın sanat dünyasında ne kadar güçlü bir araç haline gelebileceğini bir kez daha kanıtlıyor. Şu anda bu yöntemi daha da geliştirmek için fon toplama aşamasında olan Kachkine, gelecekte daha fazla konservatörün bu tekniği benimsemesini umuyor. Bu inovasyon, yalnızca sanat eserlerini kurtarmakla kalmayıp, aynı zamanda restorasyon süreçlerinde hız ve esneklik kazandırarak kültürel mirası koruma yöntemlerini yeniden şekillendirebilme gücüne sahip.

Kaynaklar:

https://news.mit.edu/2025/restoring-damaged-paintings-using-ai-generated-mask-0611

https://news.artnet.com/art-world/ai-art-restoration-conservation-mit-2656171

https://www.nature.com/articles/s41586-025-09045-4